4adk.com
ขอให้ระลึกไว้ว่า ญาติพี่น้องของคนคนหนึ่งถึงสองแสน จะต้องถูกฆ่าเพื่อยังชีพคนนั้นเอง น่าเศร้าสลดใจมากไหมเล่า? เพราะฉะนั้น โปรดสอนบุตรหลานของท่าน ให้เป็นคนกินแต่ผักเสียเดี๋ยวนี้เถิด! แล้วเขาจะไม่ได้ฆ่าและกินท่าน เมื่อท่านกลับไปเกิดเป็น โค กระบือ หรือปลาต่างๆ อีก (จงทำบุญสอนเขาไว้ก่อน) "คนป่าที่เกาะบอเนียวนั้นเขากินญาติของเขาเอง จึงถูกเรียกว่าเป็นมนุษย์กินคนที่ป่าเถื่อน แต่อารยชนที่กินพ่อแม่พี่น้องของเขาเองนั้น ก็ควรจะเรียกได้เหมือนกันว่า เป็นมนุษย์กินคนที่เจริญแล้ว. " ถ้าท่านดื่มน้ำนม โคก็เป็นมารดาของท่าน ท่านจะกินมารดาของท่านอย่างไรได้? เราเป็นผู้แทนของสัตว์ เราจักได้ยินเสียงร้อง เสียงครางของสัตว์นั้น. ท่านมีความกรุณาอยู่หรือไม่? ถ้าท่านมีความกรุณาหรือท่านเป็นสาวกของสมเด็จพระพุทธองค์แล้ว ทำไมท่านยังกินเนื้อสัตว์อยู่เล่า? ถ้าท่านไม่มีความกรุณา ท่านก็เป็นสาวกของพระยามาร ท่านจะเรียกตนเองว่าเป็นพุทธศาสนิกชนอย่างไรได้? มารนั้นไม่ชอบการเทศนาให้กินผัก มารชอบเทศนาให้กินเนื้อสัตว์ ขอให้ท่านเลือกเอาจะเป็นพุทธสาวก หรือ มารสาวก? จะเป็นผู้กินเนื้อหรือจะเสพแต่ผัก.? ก่อนอะไรๆ ทั้งสิ้น ขอให้จำไว้ว่า "พระธรรมวินัยโดยย่อนั้น คือ เมตตาแก่สัตว์ทั้งหลาย" ปราชญ์ย่อมเชื่อมั่นว่า เมตตานั้นมีอยู่ในพระสัจธรรมทั้งสิ้น อหิงสา ปรมา ธมฺมา ความไม่เบียดเบียนกันเป็นธรรมะสูงสุด เมตตาแก่สัตว์ทั้งหลาย เป็นประมวลของธรรมวินัย ทั้งสิ้น.
ด้วยอีกประการหนึ่ง เพื่อจะข้ามทางกันดาร นั้น หรือเพราะหลงอยู่ในทางแห่งกันดารไม่พ้นแล้ว มนุษย์ก็จึงได้สร้างโพยภัยบรรดามีต่างๆแก่กัน เบียดเบียนกันด้วยเหตุแห่งความเป็นอาหาร ซึ่งล้วนแล้วกำหนดหมายเป็นเรื่องทางใจอย่างลึกซึ้ง ในที่ร้ายๆนั้น ว่าเป็นเหตุเพราะ กันดาร! ข้อที่จะกำหนดแก้ความกำกวม หรือตั้งด้วยชื่อบทความเป็นสารานุกรม ก็อาจจะต้องถือว่าเป็นอีกเรื่องหนึ่ง ซึ่งยากที่จะสร้างได้ และก็ยากที่จะให้ชื่อบทความนั้นตรงกับเรื่อง ( ทางภูมิศาสตร์) ดังกล่าวมานี้ ซึ่งควรมีบรรยายอยู่ พระคัมภีร์ว่าอย่างหนึ่งว่า นิโรธสัจ ดุจข้าวปลาหาง่าย และมรรคสัจ ว่าไว้ได้เหมือนดั่งฝนตกลงมาแล้วถูกต้องตามฤดูกาล. แต่เป็นโดยสังเขปให้เห็นอย่างนั้น ว่าเป็นอย่างดี. ที่ว่าไว้โดยอริยสัจจ์ธรรม แต่บททุกข์ยากอันจะไม่เป็นสุขให้สังสัคคะมาร่วมเป็นด้วยได้นั้น ก็คือความเข็ญใจได้ยากอยู่นั่นเอง ซึ่งได้อยู่ในสัจจะอยู่ร่วมกันนั้นด้วย เพราะว่าตัวทุกขสัจนั้น และตัวสมุทยสัจเป็นแรกเริ่มเดิมทีกว่าจะเป็นไปแก่มรรคและนิโรธนั้นได้ สัจจะสองอย่างแรกดังนี้ได้มีอรรถบรรยายไว้ว่า ดั่งข้าวยากหมากแพง ฝนแล้ง ดุจโรค และต้นตอของโรค(สมุทัย) ฉะนั้น ความกันดาร และ ตารางแสดงคำศัพท์ ต่อไปนี้ ให้แสดงถึง ความทุรพล ให้ตรากตรำระกำเป็นต่าง ๆ ตามหมายที่มีปรากฏมาในพระไตรปิฎก ซึ่งได้แก่ ความว่า, หมายถึง, ได้แก่, ดังกล่าว, คือ หรือ เป็นอาทิ ว่าแห้งแล้ง (กันดาร).